در دو مقاله قبل، ما با طرح هرمی و طرح پانزی آشنا شدیم.

اغلب افراد طرح پانزی و هرمی رو به دلیل شباهت زیادی که به یکدیگه دارن، یکی می‌دونن، اما در واقعیت این طور نیست و این دو طرح تفاوت هایی باهم دارن.

مقایسه طرح پانزی و هرمی

شباهت‌ ها

• هر دو طرح روشی متقلبانه برای فریب دادن افراد با وعده بازگشت اصل سرمایه به همراه سودهای بسیار نجومی و بالا هستن.
• هر دو طرح پانزی و هرمی برای بقا و ادامه مسیر خود نیازمند ورود منظم و مستمر سرمایه گذاران جدیدن؛ چون در غیر این صورت امکان پرداخت پول اولیه به همراه سود به سرمایه گذاران قدیمی‌تر رو نخواهند داشت و عملاً طرح اون‌ها فرو می‌پاشید.
• در هیچ یک از این دو طرح، برنامه‌ریزان طرح محصولات یا خدمات واقعی ارائه نمی‌کنن و مطرح کردن اسم کالا یا خدمات خاص در قالب اسم شرکت فقط بهانه‌ای برای دور کردن ذهن اعضا از باطن هرمی بودن پروژه است.

تفاو‌ت‌ ها

• مهم‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین تفاوت این دو طرح در معرفی کردن نوع فعالیتشونه؛ به این صورت که طرح پانزی در لباس سرمایه گذاری ظاهر می‌شه و افراد تصور می‌کنن که سودی که به اون‌ها داده می‌شه، نتیجه یک سرمایه گذاری مشروعه؛ در صورتیکه با پول هیچ یک از اعضا سرمایه گذاری صورت نمی‌گیره، بلکه تنها با سرقت از کاربران جدید، پول کاربران قدیمی پرداخت می‌شه و همین چرخه به منظور سرپا نگه داشتن سیستم ادامه پیدا خواهد کرد. اما در کلاهبرداری به روش هرمی افراد یا شرکت‌های صوری در قالب بازاریابی شبکه‌ای ظاهر می‌شن که اعضا برای رسیدن به سود و کسب پول باید افراد جدیدی رو در سیستم عضو کنن؛ به بیان دیگه افراد پس از عضو شدن برای رسیدن به درآمد و دریافت کمیسیون باید شرکت کنندگان دیگری رو به عنوان زیر شاخه خود، عضو سیستم کنن.
• طرح هرمی، طرحی شبکه‌ایه و همیشه مبنای کار اون به این صورته که اعضای قدیمی باید برای رسیدن به سود و کسب درآمد حتماً از افراد جدیدتر برای ورد به سیستم دعوت کنن؛ اما در طرح پانزی چنین اجباری وجود نداره و می‌تونه به صورت شبکه‌ای نباشه.
• تمامی طرح‌های الگو گرفته از طرح پانزی کاملاً کلاهبرداریه و قانون با اون برخورد می‌کنه، درحالیکه طرح هرمی با اینکه از اساس مشکل داره می‌تونه گاهی اوقات نیز قانونی باشه.

طرح‌ های پانزی و هرمی در ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به دلیل داشتن یکسری ویژگی‌های نسبت به روش‌های سنتی، کار رو برای کلاهبرداران طرح پانزی و هرمی راحت کردن.

این ویژگی‌ها عبارتند از:

• مشکل بودن رهگیری تراکنش‌های اون‌ها نسبت به روش‌های سنتی مانند بانک
• عدم نیاز به ساختن حساب بانکی برای ارسال یا دریافت سرمایه‌ها
• عدم محدود بودن تراکنش‌های رمز ارزها به یک کشور و امکان جذب سرمایه از سراسر دنیا

به دلیل ویژگی‌های ذکر شده در بالا، ارزهای دیجیتال گزینه خوب و مناسبی برای طرح پانزی و هرمی به شمار میان و افراد کلاهبردار با خیال راحت و بدون نگرانی از به جای گذاشتن ردی از خود به جذب سرمایه و پرداخت سودها و… از طریق طرح هرمی و طرح پانزی ارز دیجیتال می‌پردازن.

انواع روش‌ های کلاهبرداری به روش طرح پانزی و هرمی در ارزهای دیجیتال

۱. طرح پانزی و هرمی به روش استخراج یا ماینینگ ابری (Cloud mining)

استخراج یا ماینینگ ابری، بخش بزرگی از کلاهبرداری به روش پانزی رو به خودش اختصاص داده. روش کار کلاهبرداران به این صورته که مجری اون طرح ادعا می‌کنه که با پول سرمایه گذاران اقدام به استخراج ارزهای دیجیتال می‌کنه؛ در صورتیکه این گونه نیست بلکه اون‌ها از این روش فقط به عنوان یک پوشش یا نام جعلی برای قانع کردن افرادی که به دنبال روش کار اون‌ها می‌گردن، استفاده می‌کنه. افراد کلاهبردار طبق روش پانزی پول رو از افراد جدید گرفته و به افراد قدیمی سودهاشون رو پرداخت می‌کنن؛ اما افرادی که با آموزش ارز دیجیتال آشنایی دارن می‌دونن که یک سایت ماینینگ ابری، فقط قدرت هش می‌فروشه و هیچ گاه مدعی سود نجومی تضمینی با نرخ ثابت و منظم نمی‌شه.

۲. طرح پانزی و هرمی در فروش توکن های بی‌ارزش

فروش توکن‌های بی ارزش به طور مستقیم به عنوان طرح پانزی محسوب نمی‌شن بلکه مکملی برای اجرای طرح کلاهبرداری پانزی و هرمیه. روش کار کلاهبرداران در این طرح‌ها به این صورته که ابتدا از سرمایه گذاران پول زیادی رو در قالب ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین دریافت می‌کنن و به اون‌ها وعده سودهای تضمینی می‌دن. اما در نهایت اون‌ها این سود رو با ارز دیجیتالی که سکه‌های تقلبی یا هر محصولی که ساخته خودشونه و هیچ ارزشی نداره، پرداخت می‌کنن و به سرمایه گذاران وعده می‌دن که قیمت اون کالاهای بی ارزش در آینده افزایش خواهد یافت.

۳. طرح پانزی و هرمی در ربات‌های تلگرامی

یکی دیگر از طرح‌های کلاهبرداری به شیوه طرح پانزی و هرمی که از هیچ برای سازندگان خود پول می‌سازن، کلاهبرداری به روش ربات‌های تلگرامیه و به طور کلی نحوه کار این ربات‌ها به شرح زیره:

• ابتدا کاربر با عضو شدن در این ربات‌ها مقداری الماس برای شروع به کار هدیه می‌گیرن. (کاربرد این الماس‌ها اینه که با استفاده از اون‌ها، کاربر می‌تونه دستگاه‌های استخراج مجازی در ربات بخره تا به ماینینگ ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین اقدام کنه.
• پس از اتمام الماس‌ها برای به دست آوردن الماس‌های بیش تر دو راه پیش روی کاربر قرار دارد؛ یکی با استفاده از عضوگیری و دعوت دوستان با استفاده از لینک دعوت و دیگری خرید الماس با استفاده از بیت کوین.

در نهایت در هیچ یک از این ربات‌های تلگرامی استخراجی صورت نمی‌گیره و تنها کاربران رو برای داشتن الماس بیش‌تر مجاب به پرداخت بیت کوین می‌کنن؛ همچنین در خصوص دریافت الماس از طریق عضوگیری نیز به شما این پیغام رو می‌ده که حتماً اعضایی که شما برای اون‌ها لینک فرستادید الماس بخرن تا به شما نیز سود تعلق بگیره و سود شما بستگی به خرید زیرمجموعه‌های شما داره. این روش خود یک طرح پانزی پیشرفته است.

۴. طرح پانزی و هرمی و وعده‌های سرمایه‌گذاری

نوع دیگر کلاهبرداری به روش پانزی که بسیار متداوله، وب سایت‌هایی هستن که با ادعای سرمایه گذاری در املاک، خودرو، بورس خارجی، انرژی و… افراد رو ترغیب به سرمایه گذاری می‌کنن. این سایت‌ها اونقدر حرفه‌ای عمل می‌کنن که حتی در برخی موارد سندهای مالکیت جعلی هم برای کاربران خود صادر می‌کنن که مثلا یک فرد n متر زمین رو در یک کشور خریده.

مشهورترین طرح‌های پانزی و هرمی در دنیای ارز دیجیتال!

ارز دیجیتال OneCoin

OneCoin یک طرح Ponzi مبتنی بر ارز رمزنگاری شده بود.

شرکت‌هایی که پشت این طرح بودن

OneCoin Ltd. و OneLife Network Ltd. بود که توسط روژا ایگناتووا، تبعه بلغارستان تاسیس شد، که در سال ۲۰۱۷ قبل از این که این طرح ۴ میلیارد دلار جمع آوری کنه، ناپدید شد.

Ruja Ignatova  وان کوین را در سال ۲۰۱۴ شروع کرد و ادعا کرد که این کار درست مثل ارزهای رمزپایه دیگه کار می‌کنه. او مدعی بود که OneCoins می‌تونه استخراج بشه (با ۱۲۰ میلیارد سکه در دسترس) و برای پرداخت حتی با داشتن کیف پول الکترونیکی مورد استفاده قرار بگیره. با این حال، هیچ مدل بلاک چین یا سیستم پرداخت OneCoin وجود نداشت.

این شرکت مواد آموزشی مانند دوره‌های مربوط به ارزهای رمزپایه رو فروخت. این کار اصلی اون محسوب می‌شد. این دوره‌ها شامل زمینه‌های دیگه‌ای مثل تجارت و سرمایه گذاری نیز بود. همچنین این دوره‌ها بخشی از یک طرح بازاریابی چند سطحی (MLM) بود، که در اون خریداران رو با پیشنهاد ویژه و دریافت پاداش تشویق به خرید بیش‌تر می‌کردن.

خریداران بسته‌های دوره‌ای باید نشانه‌هایی رو دریافت می‌کردن که می‌تونه برای استخراج DOgeCoins استفاده بشه. گفته می‌شه که بیشتر مطالب درسی ارائه شده در این طرح پانزی و هرمی دزدی ادبی و جعلیه.

دابل وی اتریوم (Double Way Ethereum)

دابل وی اتریوم، طرحی کاملاً هرمیه که برای ورود و عضویت در اون می‌بایست حتماً از کد معرف استفاده کنید. در این طرح ابتدا برای شروع فعالیت لازمه تا مقدار ۰.۰۸ اتریوم رو به آدرس هوشمند اون ارسال کنید. سپس برای رسیدن به درآمد در این طرح باید حداقل یک عضو رو وارد مجموعه کنید و اون فرد باید شما رو به عنوان معرف اعلام کنه.

حالا اگر بخواید به سوددهی برسید لازمه تا حداقل دو عضو جدید به عنوان زیر مجموعه، وارد مجموعه کنید تا از طریق هر یک از آن ها ۰.۰۸ اتریوم به قرارداد هوشمند طرح ارسال بشه و سپس کل مبلغ به ارزش ۰.۱۶ اتریوم به کیف پول شما فرستاده می‌شه. اما این پایان ماجرا نیست؛ شما بعد از گذراندن این مرحله لازمه که به منظور فعالیت در سطوح بالاتر با پرداخت ۰.۱۶ اتریوم، سطح خود رو از یک به دو انتقال دهید وگرنه جلوی فعالیت شما گرفته می‌شه.

تا به اینجا شما بابد با توجه به آنچه که در بالا گفته شد به طرح پانزی و هرمی بودن اون پی برده باشید؛ اما هنوز عده ای از افراد ساده لوح وجود دارند که فریب خورده و فعالیت خود رو ادامه می‌دن.

حال اگر هر یک از زیرمجموعه‌هاتون در جذب ۴ نفر عضو جدید (هر کدام دو نفر) موفق عمل کنن، مجموعاً ۰.۳۲ اتریوم دیگر به شبکه تزریق خواهد شد و هر زیرمجموعه شما ۰.۱۶ اتریوم خواهند داشت و مراحلی که برای شما اتفاق افتاد برای زیرمجموعه های شما نیز به صورت گام به گام اتفاق خواهد افتاد.

حال اگر نگاهی به نحوه کار این سیستم بندازین بدون شک متوجه خواهید شد که این طرح هیچ ارزش افزوده ای ایجاد نکرده است و فعالیت آن طرفاً “جیب به جیب” بوده است و پولی که از کاربران جدید به درست آمده بین کاربران قدیمی تر تقسیم شده است و سرشاخه این طرح به پول خوبی دست پیدا کرده است.

مستر دیجی کوین (Mr DigiCoin)

در پی حمایت ایلان ماسک، دومین فرد ثروتمند دنیا، قیمت دوج کوین افزایش انفجاری در پی داشت و سبب شد تا عده زیادی به استخراج این ارز دیجیتال روی بیارن.

در حال حاضر نیز وب سایت مستر دیجی کوین راهکاری برای استخراج ابری این ارز دیجیتال به شمار می‌ره، اما نحوه کار این سایت رو می‌شه تا حد زیادی مشابه یک طرح پانزی دونست.

نحوه کار این سایت به این صورته که طراح اون مدعیه که اگه به عنوان مثال مبلغ ۶۰ هزار دوج کوین سرمایه گذاری کنید، یک دستگاه ماینر با قدرت استخراج ۲۰۰۰ واحد از این ارز دیجیتال در هر روز رو به دست بیارید و در انتهای ماه ۷۱ هزار کوین داشته باشید.

همین نحوه کار کافیست تا بتوان اون رو یک طرح پانزی و هرمی دونست که تا زمانی که جریان ورودی سرمایه باز باشه، بتونه به حیاتش ادامه بده.

پانزی ارز دیجیتال PlusToken

پروژه Digital Currency Plus Token، جوان‌ترین و در عین حال بزرگ‌ترین پروژه هرمی در زمینه ارزهای رمزنگاری شده در سال‌های اخیره. این طرح در سال ۲۰۱۸ با وعده سودهای ۱۰ الی ۳۰ درصدی با تبلیغ در Chinese WeChat، فعالیت خودش رو آغاز کرد.

این طرح که بیش از ۴ میلیون نفر رو به طرح خودش جذب کرد، با استفاده از ادبیات مالی نحوه استفاده از ارزهای دیجیتال رو به افراد آموزش می‌داد اما در نهایت هدف آن‌ها تبدیل آن‌ها به پلاس توکن بود.

در نهایت این طرح، به درخواست مقامات چینی، بیش از ۶ نفر از آن‌ها دستگیر شدن. اما میزان تقریبی ۳ میلیارد دلار سرمایه از دست رفته سرمایه گذاران قابل بازگشت نبوده و در اختیار تیم پلاس توکنه.

درسته که فعالیت این طرح پانزی و هرمی متوقف شده است، اما همچنان مدل‌های مشابه اون به طور مداوم ظاهر شده و سرمایه گذاران بی‌تجربه نیز جذب اون‌ها می‌شن.

چگونه از طرح پانزی و هرمی در امان باشیم؟

شکاک باشید. فرصت‌های سرمایه‌گذار با سرمایه کم و سود بالا یا فوری، معمولا نامشروع و غیرقانونین. این موضوع، خصوصا در سرمایه‌گذاری‌های ناآشنا و مشکوک صدق می‌کنه.

• شکاک باشید

قبل از اقدام به سرمایه گذاری در هر طرحی که با سرمایه کم سود بالا یا فوری به شما می‌ده به طرح پانزی و هرمی بودن اون شک کنید.

• به هر فرصت ناخواسته و غیر منتظره بله نگویید!

هر دعوت به سرمایه گذاری طولانی مدت با تضمین سود بالا که ممکنه توسط هر فرد آشنا یا غریبه به شما پیشنهاد بشه، می‌تونه چراغ هشداری برای این طرح‌ها باشه.

• تحقیق کنید!

با دریافت هرگونه دعوت یا پیشنهادی حتی اگه یک شرکت با نام و مشخصات بود، باز هم نیازمند تحقیقه؛ بنابراین به طور دقیق در مورد شرکت کارگزاری، نهادی که اون شرکت زیر نظر اون اداره می‌شه و سایر موارد دیگه تحقیق و پرس‌وجو کنید.

سرمایه گذاری‌های معتبر باید ثبت قانونی شده باشن و قدم اول تحقیقات خود رو با تحقیق در مورد اطلاعات ثبت نامی اون‌ها آغاز کنید.

اعتماد نکنید. سرمایه‌گذاری‌های معتبر باید ثبت قانونی شده باشند. اولین کار برای انجام اینه که در مورد اطلاعات ثبت‌نامی اون‌ها پرس‌وجو کنید. در صورت عدم ثبت قانونی پروژه مورد نظر، توضیح خوب و منطقی باید ارائه بشه.

بیت کوین یک طرح پانزی و هرمی

برخی افراد ادعا می‌کنن که ارز دیجیتال بیت کوین نیز یک طررح هرمی بزرگه؛ اما این ادعا کاملاً غلط و باطله، چون بیت کوین فقط یک پول و ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که از طریق الگوریتم‌های ریاضی و رمزنگاری ایمن شده و می‌توان از آن برای خرید محصولات و خدمات استفاده کرد.

این ادعا در مورد فعالیت‌های طرح پانزی و هرمی در زمینه ارزهای دیجیتال وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که ارزهای مجازی یا فیات، طرح‌های پانزی یا پرایمد هستند؛ زیرا به عنوان مثال خرید ارز دیجیتال بیت کوین راحتی می‌توان به صورت قانونی انجام داد.

جمع‌ بندی

و در نهایت همان‌طور که در طول این مقاله‌ها گفتیم، طرح پانزی و هرمی روشی در کلاهبرداری با وعده دادن سودهای تضمینی و در عین حال نجومیه که افراد کم آگاه رو ترغیب به سرمایه گذاری می‌کنن.

در این طرح‌ها برای اعتماد بیش‌تر سرمایه گذاران، مجریان طرح در ماه‌های اول سودهای تضمینی رو به سرمایه گذاران پرداخت می‌کنن.

سرمایه گذاران نیز با تصور اینکه این افراد خوش قول هستن به اون‌ها اعتماد کرده و به مرور زمان سرمایه بیش‌تری رو وارد این سیستم می‌کنن و حتی اون رو به دوستان و آشنایان خود معرفی می‌کنن.