کسایی که یه کمی بیشتر با دنیای ارزهای دیجیتال آشنایی دارن؛ به احتمال زیاد، هر چند وقت یه بار توی اخبار و یا مقاله‌های مختلف، چشمشون به اسم دیفای(Defi) میوفته. اما این دیفای دقیقا چیه و چی کار میکنه؟! آیا باید روی اون سرمایه‌گذاری کنیم و یا همش کلاه‌برداریه؟
توی این مقاله خیلی خلاصه و مفید به همه این سوالات جواب میدیم. پس تا آخر با ما همراه باشید!
دیفای یا Defi چیست؟
واژه Defi مخفف عبارت decentralized finanace به معنی سیستم‌های مالی غیر متمرکزه. اما منظور از غیرمتمرکز بودن سیستم‌های مالی چیه؟! مگه اصلا همچین چیزی ممکنه که مثلا بدون مراجعه به بانک وام گرفت و یا پول جا به جا کرد؟!
خب دیفای اینجاست تا به این سوال شما جواب بده: بله! توی دنیای ارزهای دیجیتال و به کمک تکنولوژی بلاک‌چین، غیرمتمرکز سازی هرچیزی، حتی عملکردهای مالی ممکنه.
قبل از اینکه بخوایم بیشتر و جزئی‌تر درمورد دیفای صحبت کنیم؛ بزارید اول بگیم منظور از غیرمتمرکز چیه…
وقتی یه سیستمی غیرمتمرکزه؛ یعنی عملکردها و فعالیت‌های مختلفی که درونش پوشش داده میشه، بی واسطه صورت میگیره و کاربران اون مستقیما باهم در ارتباطن و شبکه رو مدیریت میکنن. اما چه طوری میشه یه همچین سیستمی رو طراحی کرد؟!
دیفای چگونه کار میکند؟
برای اینکه یک سیستم غیرمتمرکز بسازیم، نیازه تا از قراردادهای هوشمند استفاده کنیم. اینجوری میتونیم به صورت اتوماتیک فرمان‌ها و قوانینی که با کد‌نویسی طراحی شدن رو بدون کمک هیچ واسطه و یا ناظری به اجرا دربیاریم.
برای طراحی قراردادهای هوشمند، به بستری در فضای دیجیتال نیاز داریم که کدها در اون اجرا و اعضا از طریق اون به همدیگه متصل بشن. تکنولوژی بلاک‌چین این بستر رو برای ما فراهم میکنه. در حقیقت علاوه بر طراحی و اجرای قراردادهای هوشمند، سیستم‌های مبتنی بر بلاک‌چین، یک نوع شبکه هوشمند برای مدیریت داده‌ها هستن که فرآیند به اشتراک‌گذاری اطلاعات در اونها عمومیه و تمامی کاربران میتونن به این اطلاعات دسترسی داشته باشن.
با ظهور بیت کوین، ظرفیت‌های مختلفی که تکنولوژی بلاک‌چین میتونه در بی‌نیاز کردن سیستم‌ها از یک قدرت مرکزی داشته باشه، بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفت. نتیجه این آشنایی بیشتر، طراحی بلاک‌چین‌های جدید و قدرتمندی نظیر بلاک‌چین اتریوم شد.
بلاک‌چین اتریوم؛ یه شبکه تخصصیه که طراحی و برنامه‌نویسی انواع قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز رو به مراتب راحت‌تر کرده. شما میتونید توی مقاله “اتریوم چیست؟” با این شبکه و رمزارز اختصاصی اون یعنی اِتر بیشتر آشنا بشید!
اما برگردیم به دیفای و رابطه اون با بلاک‌چین و یا بهتره بگیم رابطه اون با اتریوم!
هدف دیفای جانشینی سیستم‌های مالی سنتیه!
کارکردهای Defi
برنامه‌های مالی غیر متمرکز برای شروع فعالیت خودشون به یه بلاک‌چین نیاز دارن. بیشتر پروژه‌های دیفای به خاطر انعطاف‌پذیری و قابلیت‌های متعددی که بلاک‌چین اتریوم به کاربرانش ارائه میده؛ در این شبکه طراحی و اجرا میشن.
اما وقتی ما حرف از برنامه‌های مالی غیرمتمرکز میزنیم، دقیقا منظورمون چیه!؟
فناوری دیفای اومده تا جای روش‌های سنتی بانکداری و مدیریت سرمایه رو بگیره و به همین خاطر، سعی داره کاربردهای متنوعی از این دسته رو پوشش بده. اینجا سه مدل رایج از پروژه‌های دیفای که بیشترین محبوبیت رو در بازار ارزهای دیجیتال دارن بهتون معرفی میکنیم:
- صرافی‌های ارز دیجیتال غیر متمرکز
- استیبل کوین‌ها
- وام دهی
صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز
اولین هدفی که توی حوزه دیفای مد نظره، توانایی جا به جایی سرمایه در سراسر جهان، با کمترین هزینه و بالاترین سرعته. این تکنولوژی در تلاشه تا برنامه اقتصاد بدون مرز رو در پیش بگیره و صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز، درگاه مناسبی برای تحقق پیدا کردن این مدل سیستم پرداختی، در سراسر جهان هستن.
در حقیقت به وسیله این سیستم‌ها، اشخاص به صورت مستقیم و بدون دخالت هیچ نهاد و یا سازمانی، عملیات‌های مالی خودشون رو به ثبت میرسونن. اونها با اعتماد به پروتکل‌های شبکه‌ای که در اون معامله میکنن؛ از امنیت نقل و انتقال دارایی‌هاشون اطمینان حاصل میکنن.
توی مقاله “صرافی ارز دیجیتال چیست؟” نحوه کارکرد این مدل صرافی‌ها و تفاوتشون با انواع متمرکز صرافی‌های ارز دیجیتال، به طور کامل و جامع بررسی شده. اگه دوست دارید تا درمورد مزایای استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز در خرید و فروش بیت کوین و ارزهای دیجیتال، بیشتر بدونید، پیشنهاد میکنم حتما حتما به این مقاله سر بزنید!
استیبل کوین‌ها
برای انتقال سرمایه در سیستم‌های مبتنی بر فناوری دیفای؛ ما به یه نوع واحد پول برای جا به جایی دارایی بین کاربران نیاز داریم. اما اعضای یک شبکه دیفای چطوری میتونن به یه واسطه در دنیای دیجیتال اعتماد کنن؟! راه حل این مشکل توسط استیبل کوین‌ها حل شده.
استیبل کوین‌ها دسته‌ای از رمزارزها هستن که توسط یک دارایی ارزشمند در دنیای واقعی مثل طلا و یا ارزهای فیات (دلار و یورو و…) پشتیبانی میشن. ارزش این کوین‌ها همواره با قیمت دارایی‌های پشتیبانشون یکسانه. برای مثال؛ تتر یک استیبل کوینه؛ که هر واحد از اون، همیشه برابر ارزش یک دلار در دنیای واقعیه.
استفاده از استیبل کوین‌ها باعث میشه تا فرآیند اعتماد به نقل و انتقالات از طریق سیستم‌های مالی غیرمتمرکز بیشتر بشه و انجام تراکنش‌های مختلف بین ارزهای فیات و دیجیتال راحت‌تر صورت بگیره. اینجوری تمایل افراد به عضویت و استفاده از انواع خدمات مالی غیرمتمرکز بیشتر میشه.
شما میتونید این مدل از کوین‌ها رو در بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال پیدا کنید و یا در کیف پول های دیجیتالی مختلف ذخیرشون کنید.
وام دهی
یکی از کارکردهای مهم بانک، ارائه تسهیلات و وام‌های مختلفه. اما دیفای چطوری میتونه شرایط ارائه و یا دریافت وام رو برای کاربرانش فراهم کنه؟
در پروژه‌های دیفای، ارتباط مستقیم و شخص به شخص افراد، عملیات‌های مالی اینچنینی رو ممکن کرده. به این صورت که یکی از کاربران اعلام میکنه دارایی اضافه‌ای داره که در ازای دریافت مقداری سود، حاضره اون رو وام بده. در طرف مقابل هم شخصی وجود داره که به این مقدار وام نیاز داره. این دو نفر توسط قراردادهای هوشمند موجود در برنامه دیفای مربوطه، به هم دیگه معرفی و متصل میشن و بر اساس قوانین اون قرارداد، جریان وام دهی بینشون اتفاق میوفته.
البته در اسلام و ایران دریافت سود در ازای وام دادن حرامه. به این ترتیب؛ این کارکرد توسط کاربران ایرانی و مسلمان مجاز دونسته نمیشه.
مزایا و معایب استفاده از تکنولوژی دیفای
مزایا |
معایب |
| راحتی نقل و انتقالات مالی | تشخیص پروژه‌های سودآور و مفید در حوزه دیفای کار آسونی نیست! |
| رایگان بودن اغلب سرویس‌های ارائه شده در این شبکه | بعضی‌از پروژه‌های دیفای تماما غیرمتمرکز نیستن و بخش‌هایی از اونها به صورت متمرکز مدیریت میشه! |
| انعطاف‌پذیری برای طراحی و اجرای سیستم‌های مالی متنوع | غیرقابل تغییر بودن قوانین این سیستم‌ها بعد از منتشر شدن |
| شفافیت اطلاعاتی که در برنامه‌های غیرمتمرکز وجود داره! | امکان فعالیت‌های غیرقانونی در شبکه‌های غیرمتمرکز وجود داره! |
| برقراری امنیت توسط نظارت مستقیم کاربران | نو پا بودن این فناوری، باعث شده تا افراد اعتماد کافی به پروژه‌های مالی غیرمتمرکز نداشته باشن! |
آیا سرمایه‌گذاری روی دیفای خطرناکه؟
تصمیم‌گیری برای ورود و سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های غیرمتمرکزی مثل استیبل کوین‌ها و یا اقدام به عضویت در صرافی‌های غیرمتمرکز نیاز به تحقیق و اعتبارسنجی دقیقی داره. شما باید درمورد تمام جوانب سیستم و پروژه‌ای که میخواید واردش بشید، آگاهی داشته باشید. حتی با این وجود، باید دقت کنید که تنها و تنها اعتبار و سرمایه اضافی خودتون رو وارد این بازار کنید و بدونید که با وجود انقلابی بودن تکنولوژی دیفای، ریسک سرمایه‌گذاری روی این سیستم نوپا، هنوزم زیاده و حضور و فعالیت در اون نیاز به آزمون و خطای بیشتر و تجربه کافی داره.
خلاصه که…
توی این مقاله دیدیم که دیفای چیه و چیکار میکنه و فهمیدیم سرمایه‌گذاری روی انواع پروژه‌های دیفای حتی با وجود اخبار مثبت و سودآوری زیاد نیاز داره تا با دقت بررسی بشه.
تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به ایران بیت می‌باشد.