در این مقاله با چیستی و نحوه کار قرارداد هوشمند یا smart contract آشنا خواهیم شد. این فرم از تکنولوژی به تازگی محبوبیت و شهرت زیادی کسب کرده است.

چه کسی smart contract را ابداع کرد؟

قرارداد هوشمند مجموعه‌ای از کدها هستند که معاملات بین خریدار و فروشنده را راحت و امن می‌کنند. این تکنولوژی اولین بار توسط نیک زابو (Nick Szabo) در سال ۱۹۹۷ استفاده شد، سال‌ها قبل از به وجود آمدن بیت کوین.

زابو یک مهندس کامپیوتر، رمزنگار و محقق قانون بود. قصد او از ساخت اسمارت کانترکت ایجاد یک لجر توزیع شده برای ذخیره قراردادها بود. حالا سوال مهم این است:

قرارداد هوشمند چیست؟

قراردادهای هوشمند مثل قراردادهای معمولی هستند که ما با آن‌ها سرکار داریم. اما با این تفاوت که کاملا دیجیتالی هستند. به زبان دیگه هر قرار داد یک برنامه کامپیوتری کوچک است که در بلاک‌های بلاک چین ذخیره می‌شود.

بگذارید با یک مثال یادگیری این مفهوم را راحت‌تر کنیم. در ابتدا باید با Kickstarter آشنا شویم. این پلتفرم بستری برای دریافت سرمایه برای شروع کار روی ایده‌های جدید است.

صاحبان ایده یک سرمایه هدف برای جمع آوری تعیین می‌کنند و سپس پروژه خود را شرح می‌دهند. در این مرحله افرادی که به این ایده یا پروژه باور دارند روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.

در اینجا kickstarter یک واسطه بین تیم تولید کننده و سرمایه‌گذاران است. این یعنی هر دو طرف به این پلتفرم برای انتقال درست پول خود اعتماد دارند. تولید کننده‌ها توقع دارند تمام پول اهدا شده به دستشان برسد و سرمایه‌گذاران نیز می‌خواهند تمام پول به دست تیم مورد نظرشان برسد.

در این مثال هر دو طرف ناچارند به kickstarter اعتماد کنند. قرارداد هوشمند دقیقا کاری شبیه kickstarter را بدون نیاز به واسطه برای دیگران انجام می‌دهد و معتمدتر است.

یک قرارداد هوشمند بسازیم!

بیایید برای مثال قبل یک اسمارت کانترکت طراحی کنیم. قرارداد تمام مبلغ جمع آوری شده را تا زمانی که تیم به هدف تعیین شده برسد نگه خواهد داشت. اگر میزان سرمایه تعیین شده توسط تیم تامین شود پول به طور خودکار به آن‌ها داده می‌شود. در غیر این صروت پول به طور خودکار به سرمایه‌گذاران برخواهد گشت.

به این خاطر که اسمارت کانترکت در بلاک چین ذخیره می‌شود تمامی اطلاعات آن عمومی و شفاف است و هیچکس سرمایه را کنترل نمی‌کند. اما چرا باید به آن اعتماد کرد؟

قرارداد هوشمند غیرقابل تغییر و به اشتراک گذاشته شده هستند. این یعنی اینکه کسی نمی‌تواند بعد از عقد قرارداد آن را تغییر دهد و برای تمامی افراد به طور شفاف قابل مشاهده است.

ویژگی قابل مشاهده بودن آن فریبکاری در مراحل انجام یا بندهای قرارداد را غیرممکن می‌کند.

کاربردهای smart contract

این نوع قراردادها می‌توانند برای مدیریت سیستم وام دهی بانک‌ها یا فرآیند احراز هویت سازمان‌های مختلف یا حتی برای تایید ارسال یا دریافت یک بسته در اداره پست استفاده شوند.

اتریوم و قرارداد هوشمند

اتریوم اولین بلاک چینی بود که قراردادهای هوشمند را در بستر بلاک چین ابداع کرد. این این بلاک چین دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان یعنی اتر یا اتریوم را دارد و جز پرکاربرترین بلاک چین‌ها است.

زبان برنامه نویسی این بلاک چین solidity است که مناسب ساخت قراردادهای هوشمند است. این زبان توسط بلاک چین اتریوم خلق شده و هدف آن آسان کردن مسیر رسیدن به اهداف این بلاک چین است.

البته اتریوم در این مسیر تنها نیست و بعد از ساخت آن بلاک چین‌های دیگری نیز برای اجرای اسمارت کانترکت به وجود آمدند. یکی از موفق‌ترین نمونه از این بلاک چین‌ها سولانا است.

کلام آخر

قرارداد هوشمند سال‌ها قبل از به وجود آمدن بلاک چین ساخته شد با این حال با به وجود آمدن سیستم‌ غیرمتمرکز بلاک چین استفاده گسترده‌تری پیدا کرد. قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز غیرقابل تغییر و کاملا شفاف هستند تا از تقلب در روندشان جلوگیری شود.

در حال حاضر بلاک چین‌های زیادی برای ساخت قرارداد هوشمند وجود دارد. دو نمونه از مطرح‌ترین آن‌ها اتریوم و سولانا است.